Chihuahua, Meksika'nın ulusal sembollerinden biridir ve en küçük köpek ırklarından biri olarak bilinir. Bu cinsi ilginç kılan özelliklerden biri de Amerika kıtasının en eski köpek ırklarından biri olmasıdır. Chihuahuaların ataları, Meksika'daki antik dönem resimlerinde karşımıza çıkar ve soyları Kolomb öncesi kadim krallıklara kadar uzanır.
Bin yılı aşkın bir süre önce Meksika'ya hükmeden Toltekler, modern Chihuahuanın daha büyük ve ağır ataları olarak kabul edilen Techichi'ye sahipti. Aztekler Toltekleri fethettiğinde, Techichi'yi daha küçük ve çevik bir hale getirerek geliştirdiler. Bu minik köpekler, Aztek kültüründe o kadar değerli hale geldi ki, 1500'lerde İspanyol fatihler medeniyeti yıktıktan sonra Montezuma'nın efsanevi hazinelerinden biri olarak anılmaya başlandı.
Chihuahualara olan ilgi, 1800'lerin ortalarında Kuzey Amerika'da başladı. Bu dönemde Chihuahua eyaletinde sayıca fazla Chihuahua tespit edildi ve cins, ismini de bulunduğu bölgeden aldı. Amerikan Kennel Kulübü (AKC), Chihuahuayı 1904 yılında Toy Grubu üyesi olarak kabul etti. AKC tarafından kaydedilen ilk Chihuahua ise Beppie isminde bir erkek ve kayıt tarihi 1908 yılıydı.
Chihuahualar, veya kısaca Chiler, oldukça uyanık ve oyuncu canlılardır. Genellikle "kocaman kişiliğe sahip küçük köpek" olarak tanımlanırlar. Büyüleyici, zarif ve bir o kadar da kendine has bir tavırları vardır. Kişilikleri bireysel olarak cesur olabileceği gibi daha çekingen veya temkinli de olabilir.
Genel olarak iyi sosyalleştirilmiş ve eğitilmiş Chihuahualar, en sevgi dolu köpek ırklarından biridir. Aynı zamanda çocuklar ve diğer evcil hayvanlarla da iyi anlaşma eğilimindedirler. Ancak, özellikle yavruyken minik boyutları nedeniyle, onlara nazik davranabilen daha büyük çocuklar için daha uygun olabilirler.
Erken ve düzenli sosyalleşme, ister daha cesur ister daha utangaç olsunlar, kendinden emin köpekler olmalarını sağlar. Ailelerine karşı açık ve şefkatli olsalar da, iyi sosyalleştirilmiş Chiler bile yabancılara karşı temkinli davranma eğilimindedir. Tanıştırıldıktan sonra ısınabilirler, ancak ilk başta favori insanlarının yanından ayrılmak istemeyebilirler.
Ancak, yetersiz sosyalleşmiş ve eğitilmemiş bir Chihuahua, "küçük köpek sendromu" adı verilen bir durum geliştirebilir. Bu durum, diğer insanlara veya hayvanlara karşı saldırgan olmalarına ve gergin olduklarında ısırmaya veya yolmalarına neden olabilir. Köpeklerde saldırganlığın nedenlerinden biri yetersiz sosyalleşmedir ve kötü davranışlardan kaçınmak için bir Chihuahuayı doğru şekilde sosyalleştirmek önemlidir.
Chihuahualar, orta derecede uyumlu köpeklerdir. Bu küçük dostlar, bolca ilgi gördükleri sürece hemen hemen her yaşam tarzına ayak uydurabilirler. Ancak, en küçük köpek ırklarından biri oldukları için, hala motor koordinasyonunu geliştirmekte olan ve motor kontrolü öğrenen küçük çocuklarla oyun oynamaya pek uygun değildirler.
Apartman dairelerinde veya daha büyük evlerde rahatlıkla yaşayabilirler ancak her türlü hava koşuluna iyi adapte olmazlar. Bir köpek için sıcağı nispeten iyi tolere ederler, ancak brakisefal (yassı burunlu) oldukları için aşırı ısınmaya eğilimlidirler. Chihuahualar ayrıca soğuğa karşı aşırı hassastırlar, bu nedenle hava soğuduğunda özel önlemler alınmalıdır. Bu durum aynı zamanda Chihuahuayı genellikle kıştan nefret eden köpek ırklarından biri yapar.
Kışlık köpek ürünleri ile doğru şekilde giydirilmeleri ve yürüyüşlerin kısa tutulması, kış aylarında dışarı çıkmalarına yardımcı olabilir. Bu küçük köpekler ayrıca aileleriyle güçlü bir bağ kurarlar ve onların yanında olmaktan mutlu olurlar, bu nedenle uzun süre yalnız kalmayı sevmezler.
Chihuahualarda farkında olunması gereken potansiyel sağlık sorunları arasında kalp sorunları ( mitral kapak hastalığı ve persistan duktus arteriosus gibi), patella çıkığı, idiopatik epilepsi ve göz hastalıkları bulunur. İyi üretim uygulamaları ve sağlıklı anne-babalar, Chihuahua yavrularının sağlığı için büyük bir fark yaratır.
Saygın yetiştiriciler, önlenebilir sorunları yavrulara aktarmadıklarından emin olmak için köpeklerini tarayacaktır. Her iki ebeveynin sağlık ve genetik geçmişini ve yapılmış olabilecek sağlık testlerini veya izinleri mutlaka sorun. Veterinerler, en azından bir kalp muayenesi, patella değerlendirmesi ve göz doktoru değerlendirmesi yapılmasını önermektedir.
Chihuahualar, hem uyanık hem de oldukça zeki küçük köpeklerdir. Memnun etmeye hevesli olsalar da, kendi isteklerini yaptırmaya çalışacakları inatçı bir yanları da vardır. Bu köpekler her deneyim seviyesindeki sahipler için uygun olabilir, ancak ilk kez köpek sahibi olanlara yavru eğitimi sınıfları tavsiye edilir.
Relatif olarak kolay eğitilebilirler ve ödülle yapılan eğitime iyi yanıt verirler, ancak bu aynı zamanda onları istenmeyen davranışlar için de eğitmenizin kolay olduğu anlamına gelir. Herhangi bir köpek için, özellikle de bu küçük köpekler için eğitimin istikrarlı olması önemlidir.
Chihuahua'nızın yavruyken yapmasına izin verdiğiniz veya onu teşvik ettiğiniz hiçbir şeyi yetişkin bir köpek olarak yapmasını istemezsiniz. Chiler ayrıca çok fazla havlamaya eğilimli olabilir, bu nedenle köpeğinizi erken yaşta havlamayı kesmeye alıştırmak genellikle iyi bir fikirdir, aksi takdirde sorun haline gelebilir.
Chihuahuaların kürkü ya kısa ve yumuşak, ya da ince ve parlak tüylü uzun tüylü olabilir. Tüyleri birçok desen ve renkte gelir. Kısa tüylü, pürüzsüz bir Chihuahua'nın sağlıklı bir tüy yığını korumak için yalnızca haftalık fırçalama ve ara sıra banyo yaptırması gerekir. Uzun tüylü bir Chihuahua, düğüleri ve keçeleşmeyi önlemek için günlük olarak fırçalanmalı ve sağlıklı bir tüy yığını korumak için 6-8 haftada bir fırçalanmalıdır.
Tüy bakımına ek olarak, Chihuahua'nızın tırnakları, kulakları ve dişleriyle de ilgilenmeniz gerekecektir. Ayda bir veya iki kez tırnak kesimi, tırnakların aşırı uzamasını önlemek için genellikle yeterlidir. Kulakları haftalık olarak kontrol etmek ve gerektiğinde dikkatlice temizlemek, kulak enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olabilir.
Küçük bir köpek ırkı olarak Chihuahualar, diş eti hastalığı ve diğer diş hastalıklarına yakalanmaya daha yatkındır. Köpeğinizin dişlerini günlük olarak fırçalamanız önerilir. Bu, gerektiğinde veteriner tarafından yapılan temizliklerle birlikte tartar birikimini önlemeye ve yaşamın ilerleyen dönemlerinde ağrı veren diş hastalıklarını önlemeye yardımcı olur.
Chihuahualar oyuncu ve enerjik köpeklerdir. Oyun oynarken yüksek enerji atakları yaşasalar da, aynı zamanda çabuk yorulan minik köpeklerdir. Bu nedenle aktivite seviyesi düşük ila orta arasındadır. Bu küçük köpekler için günlük yürüyüşler artı biraz oyun zamanı genellikle yeterlidir.
Koşmayı ve oynamayı severler, ancak aşırı zorlanmaya karşı dikkatli olmanız gerekir. Chihuahua'nız ağır nefes alıyorsa veya size ayak uydurmakta zorlanıyorsa, eve gitme zamanı gelmiş demektir, hatta onu taşımanız gerekebilir. Havadan haberdar olmak, mola vermek ve kısa süreli oynamak, brakisefalik (yassı burunlu) köpekleri egzersiz yaptırmanın güvenli yollarıdır.
Chihuahuahua'lar tam boyuta ulaştıklarında genellikle 13-20 cm boyunda dururlar ve ortalama olarak 2.7-3.6 kg ağırlığındadırlar. Bu minik dostlar ise ortalama 14-16 yıl gibi sağlıklı bir yaşam sürerler.
Küçük boyutları ve sevimlilikleriyle Chihuahua cinsi köpekler, Türkiye'de de oldukça popüler. 2024 yılında Chihuahua fiyatları, bazı faktörlere bağlı olarak değişebilmektedir. 2024 yılında Chihuahua yavrusu için ortalama fiyat 4.500 TL ile 10.000 TL arasında değişmektedir.
